افزايش قيمت ارز كه در نتيجه تبعات منفي جريانات اقتصادي حاصل مي‌ شود، بر قيمت جاري هر كالايي تاثيرگذار است. از يك كالاي كاملاً وارداتي كه تماماً درگير ماجراي تغييرات نرخ ارزهاي جهاني است تا هر كالاي داخلي كه به ترتيبي تحت تاثير جريان منفي بازار قرار خواهد گرفت. در اين بين هر چه كالايي از شرايط ارزش افزوده بالاتري برخوردار باشد، بيشتر تاثيرجريانات منفي بازار ارز را گرفته و دچار افزايش قيمت خواهد شد. درست مانند عموم تجهيزات متداول در ساختمان سازي كه همگي در جمع كالاهايي با شرايط ساخت پيچيده هستند. مثلاً همين قيمت بالابر ساختماني را به عنوان يكي از شناخته شده ترين تجهيزات ساختماني در نظر بگيريد. كالايي كه در اين ايام داراي رشد قيمتي قابل توجهي بوده است.

براي بسياري كه با قصد خريد تجهيزات ساختمان سازي مانند بالابر ساختماني راهي بازارهاي فروش هستند، درك قيمت كنوني اين تجهيزات اندكي دشوار است. گويا آنها تحمل افزايش قيمت هر كالاي ساده اي را دارند؛ اما در مواجهه با تجهيزات پيچيده و گاهاً مهندسي شده مانند قيمت بالابر ساختماي نمي‌ خواهند فاكتور تاثيرپذيري از نوسانات ارز را بپذيرند.

اما بياييد ببينيم در همان تعيين قيمت مثال ساده خودمان، يعني بالابر ساختماني چه دلايلي نهفته است و افزايش قيمت ارز چگونه بر جابجا شدن قيمت نهايي تمامي مدل ها از بالابر ساختماني تاثيرگذار است؟

آيا پذيرفتن افزايش قيمت بالابر ساختماني منطقي است؟

قبل از آنكه بخواهيم بر تأثير مستقيم افزايش نرخ ارز بر افزايش قيمت تجهيزي مانند بالابر ساختماني بپردازيم، بهتر است نگاه خودمان را با رويكردي ديگر داشته باشيم. اينكه اصولا تا چه اندازه مي توانيم افزايش قيمت تحت تاثير نوسانات ارزي را توجيه پذير كنيم.

واقعيت آن است كه در جريان اقتصادي امروز كشور ما، ارز داخلي تقريبا هيچ اعتبار بازاري ندارد. شما به راحتي مي توانيد اين موضوع را در خوار و بار فروشي سر محل زندگي خودتان هم مشاهده كنيد. حتي در انتهاي تفكر شما نيز داشتن سرمايه به ريال امري غير منطقي شده است. از اين رو اگر چه در صحبت هاي عاميانه خبري از قيمت ‌گذاري با واحد ارزي نيست؛ اما يقينا نمي توان بر اسلوب پول جاري در كشور، قيمت كالايي را قطعي كرد.

با اين رويكرد در قيمت‌ گذاري كه نتيجه ساليان متمادي است و تمام تفكر آن براساس بي اعتمادي بر اثبات ارزش پول ملي استوار است، قيمت كالاها همگي براساس ارز تعيين شده و تقريباً هميشه ثابت هستند.

چنين كالاهايي با بهاي ارزهاي جهاني خريداري مي شوند. آنگاه همراه با مراحل پيچيده گمرك ايران در واردات كالاها دچار افزايش قيمت ‌هاي عجيب و غريبي شده به سختي در سطح بازارهاي داخلي حضور پيدا مي ‌كنند. بازارهايي كه با افزايش ناگهاني نرخ ارز دست و پنجه نرم مي ‌كنند. منطقي است كه حالا كالايي كه با ارزي غير از پول ملي خريداري شده است، تحت تاثير افت ارزش پول ملي سعي در اثبات بهاي خود داشته باشد.

تاثير ساعت كار كارگر را در قيمت ‌گذاري فراموش نكنيد؟

يك كالاي ساده در مسير خلق خود چندان ماجراي پيچيده اي ندارد. عموما تنها با حضور يك يا چند كارگر ساده مي توان چنين كالاهايي را تهيه نمود. در اين حالت توليدكننده عملاً با دغدغه خاصي براي تاثير ساعت كار كارگر بر قيمت ‌گذاري كالا مواجه نخواهد شد. اما وقتي كالا از مسير توليدي، مرحله‌ اي با حضور قطعات بسيار عبور مي‌ كند، ماداميكه چندين كارگر در اجراي نهايي محصول نقش دارند، مسير قيمت ‌گذاري كاملاً تحت تاثير ساعت كار كارگر قرار خواهد گرفت.

هر بالابر ساختماني در دسته كالاهاي بزرگ با حضور قطعات مكانيكي زياد است كه همگي به ترتيبي مهندسي شده در كنار هم مونتاژ مي ‌شوند. مقدار ساعت كار كارگر در تكميل نهايي بالابر ساختماني عدد بالايي است. از اين ‌رو بايد انتظار تاثير چشمگير آن بر تعيين قيمت نهايي بالابر ساختماني را داشته باشيد.

تاثير ارزش افزوده در تعيين قيمت كالاهاي مهندسي شده

اگر قرار باشد هر كالايي مانند بالابر ساختماني را برابر با وزن آهني كه در آن استفاده شده است، قيمت گذاري كنيم، لاجرم كافي است همان آهن را به خريدار بفروشيم و بگوييم خودتان دست به كار باشيد و كالايي مانند بالابر ساختماني را بسازيد. چرا كه در اين نوع از قيمت ‌گذاري موضوع ارزش افزوده فراموش شده است.

البته در دنياي واقعي هرگز نمي توانيد چشم بر تأثير ارزش افزوده در تعيين قيمت كالاهاي مهندسي شده ببنديد. بالابر ساختماني در جمع كالاهاي كاملاً مهندسي شده بازار قرار دارد. لذا تماماً تحت تاثير ارزش افزوده در تعيين قيمت ‌ها است.

تاثير قيمت قطعات مكانيكي و الكتريكي بالابر ساختماني

تمام تجهيزات و ابزارهاي ساختمان سازي را مي توان در دو دسته بندي كلي قرار داد. اول آنهايي كه بسيار ساده همراه با كنار هم قرار گرفتن چند قطعه و كاملاً دستي هستند. يك بيل و يا فرغون و شايد انواع ابزارهاي ريز و درشت دستي در اين جمع قرار مي‌ گيرند. اما در مقابل چنين تجهيزاتي جمع بزرگي از ماشين آلات ساختمان سازي حضور دارند. آنها كه در بطن طراحي خود از انواع موتورهاي برقي تا بنزيني، گيربكس ها و... استفاده مي ‌كنند.

عموم تجهيزات موتوري با متعلقات بسيار مكانيكي در فضاي ساختمان سازي براي كار در اهدافي بسيار فراتر از توان انساني طراحي شده اند. مانند بالابرهاي ساختماني كه با هدف حمل و نقل مصالح بسيار سنگين ساختمان سازي مورد استفاده قرار مي گيرند. اما آيا مي ‌توان از تاثير چنين حجم بالاي قطعات قدرتمند مكانيكي بر قيمت ‌گذاري چشم پوشي كرد؟ به عنوان مثال در يك بالابر ساختماني شاهد حضور قدرتمند انواع موتورهاي الكتريكي، گيربكس ها، وينچ و... هستيم. قطعات مكانيكي اي كه همگي مراحل ساخت پيچيده ‌اي دارند.

اصولاً در جريان افزايش نرخ ارز، اين اقلام مكانيكي با سطح مهندسي شده بالايي هستند كه بيشتر از هر كالاي ديگري دچار افزايش قيمت مي‌ شوند. وقتي قيمت موتور، گيربكس، وينچ و حتي كليد بالابر ساختماني افزايش پيدا كرده است، چطور بايد انتظار ثبات قيمت بالابر ساختماني را داشته باشيم؟

كالاي وارداتي چگونه قيمت ها را جابجا مي كند؟

در ابتداي مقاله تاكيد كرديم كه وقتي نرخ ارز جهاني بر نسبت ارزش پول ملي دچار افزايش بها است، بايد انتظار رشد قيمتي هر كالايي را داشته باشيد. اما اصولاً كالاهاي وارداتي بيشتر از هر كالاي ديگري اسير اين پديده هستند. شايد لازم است تا ماجراي قيمت ‌گذاري يك كالاي وارداتي را در بازارهاي داخلي دنبال كنيم. مانند برخي قطعات از موتورهاي الكتريكي و يا جمعي از اجزاي تشكيل دهنده گيربكس ها و... در مراحل ساخت بالابر ساختماني.

افزايش قيمتي كه شما مشاهده مي كنيد، روند رو به صعود قيمت‌ گذاري براساس پول جاري كشور است. ماداميكه همچنان مسير قيمت‌ گذاري با معيار ارز جهاني مانند دلار در يك رنج تقريباً ثابتي باقي مانده است. بهتر است با خودمان رو راست باشيم. در سطح بازار كه باشيد، هيچ كالايي گران نشده است؛ بلكه پول ملي مانده در جيب شما قدرت خريد خود را از دست داده است. در چنين حالتي شما در ميانه بازاري كم ارزش قرار داريد. بازاري كه نمي ‌تواند خودش را با استعداد مالي شما هماهنگ كند. هر چه كالايي با ارزش تر باشد، بيشتر قرباني اين بازار كم بها خواهد شد. مانند بالابر ساختماني كه در ليست پر تجهيز ترين كالاهاي بازار است و حالا قيمت هايي هر چند منطقي اما غير قابل باور پيدا كرده است.

فولاد كليدي ترين متريال در ساخت تجهيزات ساختماني

عموم تجهيزات ساختماني در تمام دوران فعاليت خود با انواع متريال هاي سرسخت ساختماني همراه با شرايط كاري بسيار دشواري مواجه هستند. از اين رو آنها بايد از مقاومت بسيار بالايي برخوردار باشند. لذا استفاده از فولاد در ساختن اين تجهيزات وجه پررنگي دارد. مانند اجزاي اصلي در انواع بالابر ساختماني كه همگي از فولاد ساخته مي شوند.

فولاد در جمع كالاهاي اساسي است و بيشتر از هر كالاي ديگري تحت تاثير مستقيم افزايش نرخ ارز قرار خواهد گرفت. اگر در سطح بازار آهن فروش ها باشيد، كاملا متوجه نرخ شديد افزايش قيمت آهن خواهيد شد. افزايشي كه حالا در اعدادي چند برابري با مقياس يك سال گذشته حضور دارند.

حال چطور مي خواهيد از تاثير اين افزايش قيمت چند برابري در ساختن كالايي كه تماماً با آن ساخته مي شود، چشم پوشي كنيد؟! از شاسي تا باكت، سيم ‌بكسل، بدنه موتور و... در هر بالابر ساختماني همراه با متريال فولاد است. لذا منطقي است كه چنين تجهيزي كاملاً تحت تاثير افزايش قيمت ناگهاني فولاد باشد.

اگر تمام اين دلايل را در كنار هم بگذاريد، قطعا با يك قيمت گذاري رو به رشد مواجه خواهيد شد. فقط يكي از اين دلايل مطرح شده مي تواند قيمت هر كالاي مهندسي شده ساختمان سازي را جابجا كند. حالا در نظر داشته باشيد كه در اين ايام پيچيده در جريانات اقتصادي كشور چطور مي توان تلاشي در ثبات قيمت يك كالاي پر از قطعات و متعلقات فني، مانند قيمت بالابر ساختماني داشت؟!